Verantwoordelijkheid of slachtofferschap!

28-8-2021

Er gebeurt momenteel veel in de wereld, mooie ontwikkelingen maar ook minder mooie ontwikkelingen! Iedereen heeft met beiden kanten te maken. De mensheid staat voor een belangrijke keuze, kiezen voor verantwoordelijkheid nemen voor jouw eigen leven of dat van de ander. Verantwoordelijk zijn of je voelen voor de ander of andermans gevoelens is na mijn idee een vreemde keuze, want dat is nou juist wat ons al jaren in de positie houdt waarin we ons begeven. En tevens slachtofferschap creëert, omdat wij niet voor een ander kunnen creëren of kiezen.  We zijn echter wel zo groot gebracht, zo zijn we geconditioneerd, dit hebben we jarenlang mogen beluisteren en geadapteerd als waarheid of te wel, we zijn ervan overtuigd geraakt. Dat wanneer we ons aan sociale regels houden en maar voor elkaar zorgen en verantwoordelijk voelen het allemaal wel goed komt. Echter hoe meer regels, hoe meer wetten en protocollen dat we naleven, hoe beperkter eigen creatie en vrijheden er bestaan en kunnen ontstaan. Voor sommige lijkt dit echter het bieden van duidelijkheid en “veiligheid”. Ik noem dit een schijnveiligheid die gericht is op de buitenkant. En zolang wij gericht zijn op de buitenkant, buiten onszelf zullen er geen werkelijke nieuwe bewegingen tot stand komen. Wij creëren immers volledig onze eigen realiteit en hebben geen werkelijke invloed op de realiteit of gevoelens van een ander. In zekere zin kun je stellen dat ieder zijn eigen gevoelens kiest. Wij hebben allemaal invloed op onze eigen realiteit wat een reflectie is van onze binnenwereld. En ook op onze eigen gevoelens. Alles wat jij nu voelt is op basis van jou verleden, overtuigingen ontstaan door jou ervaringen vanuit jouw verleden!

Ook ik heb dikwijls te maken gehad met mij verantwoordelijk voelen voor de ander. Dit was en is ook in mijn werk als therapeut vaak een intervisie thema. Ik denk dat iedereen dit wel herkent in zijn of haar leven.

Hoe neem je nu de volledige verantwoordelijkheid voor jouw eigen leven en dus vooral ook jouw gevoelens en emoties? Gevoelens van verantwoordelijk voelen voor de ander, machteloosheid t.a.v. een bepaalde situatie, een persoon of boosheid omdat iets niet gaat zoals jij zou willen?

Mijn manier en volgens mij ook de eerste stap is jezelf gewaarworden/ gewaar ZIJN van deze gevoelens/ emoties en accepteren dat deze van jou zijn en alleen van jou. Niet door de ander tot stand gebracht. Natuurlijk kan er zich een situatie zich voordoen, waardoor het lijkt of dat deze gevoelens/ emoties daardoor zijn ontstaan. We kunnen dat kwaad worden op de ontstane situatie of persoon. Indirect kan het zeker zo zijn dat gevoelens ontstaan door een bepaalde situatie of persoon, maar ben eerlijk, een situatie is meestal neutraal. Het is het oordeel, hetgeen wij daarvan vinden, dat wij direct hebben over deze situatie, wat deze gevoelens/ emoties in gang zet. Dus wie produceert deze gevoelens en wie is daarvoor verantwoordelijk in positieve zin? Alleen al dit beseffen en laten binnekomen kan slachtofferschap opheffen. Want als ik zelf deze gevoelens/ emoties produceer en dus verantwoordelijk ben, dan ligt ook de verandering in mijn eigen handen en niet in die van iemand anders, bijvoorbeeld diegene die betrokken is bij de situatie of de situatie aan zich. Ik kan hier de beweging maken van slachtofferschap naar verantwoordelijkheid! Dit geeft mij het stuur in eigen handen en maakt het de deur open naar het nemen van werkelijke verantwoordelijkheid!

Hoe word jij je nou gewaar van deze gevoelens? Voor mij gaat dit gepaard met meer rust, vertragen door geduld oftewel vertrouwen te hebben. Wanneer ik namelijk heel druk ben, ( lees wil controleren met mijn hoofd) dan kan het gebeuren dat ik mij ineens zodanig voel dat ik niet meer zie, herken en kan erkennen waar deze gevoelens door zijn ontstaan. Welke gedachte, welk oordeel ging hieraan vooraf. Waar geloofde ik in of wat dacht ik of wat vond ik over de bepaalde situatie of betrokken persoon?

Het vertragen is voor mij dan ook een zeer belangrijk aspect om te beoefenen en bewust te worden of te wel gewaar te worden en te ZIJN. Het terugkomende thema voor mij rondom vertragen gaat tevens gepaard met een werkelijk vertrouwen. Want door meer te vertrouwen zou ik ook meer kunnen vertragen en dus tot rust komen! Iets dat mijn snelle en analytische, oplossingsgerichte brein niet gewend is. Het is immers geconditioneerd vanuit vroegere jeugdervaringen uit het verleden om te overleven, om te controleren en op te lossen en wel direct! Vaak vanuit een verantwoordelijkheidsgevoel voor alles en iedereen!

Ik noem dit ook wel het leren herkennen van gevoelens om vervolgens te erkennen dat deze van mij zelf afkomstig zijn. Ook al ontstaan ze dus door een situatie buiten bij zelf. Het is de interpretatie van deze situatie die de gevoelens/ emoties merendeels in werking zet.

Door het erkennen ontstaat er tevens verantwoordelijkheid. Verantwoordelijkheid dragen voor deze gevoelens en emoties. Er kan natuurlijk een innerlijke beweging ontstaan dat we zo snel mogelijk van deze emoties af willen of wanneer deze als prettig worden ervaren, deze misschien wel willen behouden. Een voor mij bekende beweging, van minder prettige gevoelens af te willen en prettige gevoelens graag te willen behouden. Mentaal wil ik dan controleren, sturing geven oftewel de regie nemen en vooral controle of grip hebben. Tevergeefs is mijn ervaring!

Wat ik tegenwoordig probeer te doen is zoveel mogelijk verantwoordelijkheid nemen voor mijn eigen gevoelens, dat betekent deze allen verwelkomen prettig, maar ook onprettig en ze er laten zijn. Gewoon precies zoals ze zijn! Ik merk dat ik op deze manier de meeste invloed heb op mezelf, maar ook op de situatie, die dan een stuk lichter en neutraler kan bestaan en wordt losgekoppeld van mijn mentale oordeel of denkstructuur. Mijn geconditioneerde gedachtepatronen die worden geactiveerd, getriggerd door de situatie of persoon. Er ontstaat hier meer keuzevrijheid in de volgende stap van reageren en ZIJN.

Heal me, love me and teach me!

In alle openheid gedeeld!

Martijn Kruijsen